Boğaziçi Üniversitesi’nden 0-3 Yaş Arası Erken Çocukluk Gelişimi İçin Farkındalık Programı’na destek
Dünyada sosyal ve ekonomik olarak dezavantajlı 0-3 yaş arası çocukların gelişimi konusunda yürüttüğü toplumsal çalışmalarla tanınan Bernard van Leer Vakfı’nın ev sahipliğinde düzenlenen toplantıda İstanbul95 programı kamuoyuna tanıtıldı.
Pilot olarak uygulanacak ve iki yıl sürecek olan İstanbul95 programı kapsamında, dört belediyede toplam 480 dezavantajlı aileye hamilelikten başlamak üzere, doğum sonrası depresyon, beslenme, 0-3 yaş arasında beyin gelişimi, ebeveyn-çocuk ilişkisinin önemi gibi pek çok konuda rehberlik hizmeti verilecek. Program süresince ayrıca İstanbul’a 3 yaşında sağlıklı bir çocuğun boyundan, 95 cm’den bakabilmenin sağlayacağı faydalar ve bunu yapmanın yöntemleri tartışılacak. Bu amaçla, 0-3 yaş arası çocuklar ve ailelerine yönelik park ve yeşil alanlar tasarlanırken, gerçekleşecek seminer, konferans ve atölye çalışmaları ile kamuoyunda erken çocukluğun önemine dikkat çekilecek. İstanbul95 programı aynı zamanda belediyelerin yürütmekte oldukları çocuk ve aileleri destekleyici program ve projelerle ilgili mevcut kapasitelerini de güçlendirmeyi hedefliyor.
Program kapsamında, dezavantajlı mahallelerden seçilen aileleri hamilelikten başlayarak beslenme, sağlık, bakım, doğum sonrası stres ve depresyon, çocuk ve beyin gelişimi konularında bilgilendirmek ve hazırlanan eğitsel malzemeler yoluyla onlara destek sunmak amacıyla yürütülecek ‘Ev Ziyareti Temelli Ebeveyn Rehberliği Projesi’ Boğaziçi Üniversitesi tarafından tasarlandı. Proje sahada belediyeler tarafından yürütülecek. Projenin yaratacağı sosyal ve ekonomik etkinin ölçümlenmesi için ayrıca bir etki analizi çalışması yürütülecek.
Programın tanıtım toplantısında bir konuşma yapan Bernard van Leer Vakfı Türkiye Temsilcisi Yiğit Aksakoğlu, İstanbul95’in İstanbul’un 0-3 yaş arası çocuklar ve ailelerine uygun bir kent haline gelmesine öncülük edecek, yerel yönetimlerin desteği ile kentin toplumsal refahına önemli katkılar sağlayacak örnek bir program olduğunu söyledi. Aksakoğlu, “Erken çocukluk dönemine harcanan her 1 dolarlık yatırım, ekonomiye 7 ila 10 dolar olarak geri dönüyor. Ancak bu yatırımın yapılmadığı durumlarda hem bireyler hem de toplumlar ağır bedeller ödüyor” dedi.
Ev Ziyareti Temelli Ebeveyn Rehberliği Projesi ailelerin ihtiyaçlarına göre hazırlandı
Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmed Özkan toplantıda yaptığı konuşmada İstanbul95 gibi erken çocukluk dönemine yönelik programların, yalnızca çocukların gelişimleri için değil, aynı zamanda Türkiye’nin ekonomik ve sosyal gelişmişliği ile sürdürülebilir kalkınması için de büyük önem taşıdığını belirtti.
Boğaziçi Üniversitesi olarak, ’’İstanbul’un 0-3 yaş arası çocuklar ve ebeveynlerine uygun bir kent haline gelmesine öncülük edecek, İstanbul’un toplumsal refahına çok değerli katkılar sağlayabilecek, olumlu etkileri dalga dalga İstanbul’un ötesine geçecek nitelikte bir program olan İstanbul95’e paydaş olmaktan onur duyduklarını’’ belirten Prof. Özkan, “Boğaziçi Üniversitesi olarak araştırmalar ile insanlığın ve ülkemizin sorunlarına çözümler üretirken, akademinin topluma hizmet görevini her zaman göz önüne alıyor ve toplumla iç içe bir üniversite olmanın gereklerini yerine getiriyoruz. Program kapsamında uygulanacak Ev Ziyareti Temelli Ebeveyn Rehberliği Projesi Boğaziçi Üniversitesi tarafından, kültürel ve sosyal normlar gözetilerek Türkiye’deki ailelerin ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanmıştır. Üniversitemizin Ekonomi Bölümü’nün de katkılarıyla, programın yaratacağı sosyal etkinin yanı sıra ekonomik etkisinin de ölçümlenmesi için bir etki analizi çalışması yürütülecek. Boğaziçi Üniversitesi olarak İstanbul’un 0-3 yaş arası çocuklar ve ailelerine uygun bir kent haline gelmesine öncülük edecek bu program boyunca entelektüel bilgi ve kapasiteyi belediyelerimizin hizmetine sunmaktan büyük mutluluk duyuyoruz” diye konuştu.
Boğaziçi Üniversitesi 18 ay boyunca 500 aileye ulaşarak pilot çalışma yapacak
Program kapsamında Boğaziçi Üniversitesi’nin, İstanbul’un dezavantajlı bölgelerinde zor koşullar altında yaşayan ailelere yönelik, doğum öncesinden başlayarak, ilk 3 sene boyunca çocuk gelişimini destekleyecek bir erken müdahale programı geliştirildiğini ifade eden Özkan şöyle devam etti:
‘’Yapılan bilimsel araştırmalar, ilk 3 senede gelişim desteklendiğinde çocukların ileride daha sağlıklı, mutlu ve daha yüksek eğitim seviyesine ulaştıkları ve daha üretken bireyler olduklarını göstermektedir. Erken dönemde çocuk gelişimine çevrenin, özellikle ailenin desteği büyük önem taşımaktadır. Bu durum aslında bizim kültür ve geleceğimizde izlerini görebileceğimiz ama unutulmaya yüz tutmuş bir bilgidir. Yoksulluğa bağlı risk etmenleri ailenin bu çok önemli desteğini olumsuz yönde etkileyerek çocukların gelişim potansiyellerini ortaya koymalarını engelleyebilmektedir. Bunun sonucunda ortaya çıkabilecek gelişimsel sorunlar, özellikle de kronikleştiğinde müdahale süreci uzun süreli, yoğun ve nispeten zor olabilmekte; hem çocuk ve ailesi için hem de toplum için psikolojik, sosyal ve ekonomik bedeli ağır sonuçlar doğurabilmektedir. Dolayısıyla, erken dönemde uygulanan önleyici müdahaleler, özellikle de risk altında olan ailelere yönelik destekleyici programlar önem taşımaktadır’’.
Prof. Dr. Mehmed Özkan, programın en önemli özelliğinin ev ziyareti temelli olduğunu vurguladı. Toplam 37 ev ziyaretinin gerçekleştirileceğini belirten Özkan ilk 18 ay boyunca ailelere evlerinde destek verileceğini; yaklaşık 500 aileye ulaşılmasının hedeflendiğini sözlerine ekledi. Özkan ayrıca, pilot çalışma ölçeğinde başlatılan bu çalışmanın etkilerinin bilimsel olarak ölçümlendirileceğini ve değerlendirileceğini belirterek ülke çapında ve Avrupa’da ve dünyada uygulanabilir bir model olarak sunulacağını aktardı.
Bernard van Leer Vakfı Program Direktörü Cecilia Vaca Jones ise , “Uzmanların altın çağ olarak tanımladıkları 0-3 yaş döneminde, çocuğun beyin gelişiminin yüzde 85’i tamamlanıyor. Bu dönemde çevrenin ve özellikle de ailelerin desteği büyük önem taşıyor. Erken müdahale edilen çocukların ilerleyen hayatlarında eğitime devam, iş gücüne katılım gibi alanlarda yaşıtlarına göre daha avantajlı olduğunu görüyoruz” dedi. 0-3 yaş arası dönemde yapılan yatırımın bireysel olduğu kadar toplumsal açıdan da büyük faydalar sağladığına dikkat çeken Cecilia Vaca Jones, “Bu konuları kentle ilgili karar vericilerle tartışmak, 0-3 yaş dönemine yatırım yapılmasını teşvik etmek İstanbul95’in başlıca hedefleri arasında yer alıyor” diye konuştu.
Neden İstanbul95?
Bernard van Leer Vakfı’nın küresel Kent95 programının Türkiye uyarlaması olan İstanbul95 programı, İstanbul’un 0-3 yaş arası çocuklar ve ailelerine uygun bir kent haline gelmesine öncülük ederek, sağlıklı toplumun omurgasını oluşturan en küçük bireyin gelişimine doğrudan katkı sunmayı hedefliyor. İstanbul’a üç yaşında sağlıklı bir çocuğun boyu olan 95cm’den bakmanın, İstanbul’u bu bakış açısıyla planlamanın kamu hizmetleri ve altyapı açısından yaratacağı olumlu değişime dikkat çeken İstanbul95, bu konuyu kentle ilgili karar vericilerle tartışmayı ve bu yönde yatırım yapılmasını teşvik etmeyi amaçlıyor. Program ayrıca İstanbul’daki ilçe belediyelerinin halihazırda yürütmekte oldukları çocuk ve aileleri destekleyici program ve projelerle ilgili var olan kapasitelerini güçlendirmeyi de hedefliyor.
Program kapsamında Beyoğlu, Maltepe, Sarıyer ve Sultanbeyli Belediyeleri’nin yürüttükleri çocuk ve aileleri destekleyici program ve projelere ilave olarak, erken çocukluktaki gelişimin önemine dikkat çeken saha etkinlikleri, seminer ve atölye çalışmaları ile sergi ve konferanslar gerçekleştirilecek.
İstanbul95’de hangi kurum ne yapacak?
Boğaziçi Üniversitesi: Dezavantajlı mahallelerden seçilen aileleri hamilelikten başlayarak beslenme, sağlık, bakım, doğum sonrası stres ve depresyon, çocuk ve beyin gelişimi konularında bilgilendirmek ve hazırlanan eğitsel malzemeler yoluyla onlara destek sunmak amacıyla yürütülecek ‘Ev Ziyareti Temelli Ebeveyn Rehberliği Projesi’ Boğaziçi Üniversitesi tarafından tasarlandı. Proje sahada belediyeler tarafından yürütülecek. Projenin yaratacağı sosyal ve ekonomik etkinin ölçümlenmesi için ayrıca bir etki analizi çalışması yürütülecek.
Boğaziçi Üniversitesi’nden projeye katkı sunan akademisyenler:
Psikoloji Bölümü
Prof. Dr. Feyza Çorapçı
Doç. Dr. Serra Müderrisoğlu
Eğitim Bilimleri Bölümü
Doç. Dr. Z. Hande Sart
Yrd. Doç. Dr. Bengü Börkan
Yrd. Doç. Dr. Nihal Yeniad
Ekonomi Bölümü
Prof. Dr. Fikret Adaman
Doç. Dr. Burçay Erus
Proje saha koordinatörü Hande Benveniste BÜ, 95 Sosyoloji
Proje asistanı Miray Bal, BÜ Eğitim Fakültesi öğrencisi
Program kapsamında TESEV ve Kadir Has Üniversitesi İstanbul Çalışmaları Merkezi ilçelerdeki emlak rayiç bedelleri ve TÜİK verilerine dayanarak çocuğa ve aileye yönelik hizmetlerin incelendiği ilçe haritalarını geliştirdi. Tüm saha çalışmalarının belkemiğini oluşturan haritalar, İstanbul95 programının katkı sunmayı hedeflediği dezavantajlı bölgelerin seçiminden, ev ziyaretlerine katılacak ailelerin seçimine kadar tüm kararların alınmasına temel teşkil ediyor. Geliştirilen haritaların, üzerinde ilgili belediyelerin sunduğu hizmetlerin de yer aldığı etkileşimli versiyonu internet üzerinden de kullanıma açıldı.
Columbia Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nin Kent Laboratuvarı Studio-X Istanbul ve Superpool Mimarlık, belediyelerin belirleyeceği kamusal alanlarda yapılacak, 0-3 yaş arası çocuklar ve ailelerine yönelik oyun alanları ve parkları tasarlayacak ve belediyeler için kamusal alan tasarımı rehberi hazırlayacak.
Kadir Has Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi gelecek nesillerin erken çocukluk hakkındaki farkındalığını artırmak üzere Tasarım Yüksek Lisans Programı’nda bir yüksek lisans ders modülü açacak. Ders, bu alanda Türkiye’de bir ilk olma özelliğine sahip.
Program Beyoğlu, Maltepe, Sarıyer ve Sultanbeyli Belediyeleri’nde uygulanacaktır. Belediyeler Bernard van Leer Vakfı desteğinin yanı sıra kendi insan ve mali kaynaklarıyla da programa katkıda bulunmaktadır.
Program hakkında detaylı bilgi : www.istanbul95.org
